Tiến lên hay còn gọi là chơi bài tiến lên, là một loại hình trò chơi đánh bài xuất hiện từ những năm 80 của thế kỉ XX, bắt nguồn từ phương Tây. Bộ bài được sử dụng để chơi tiến lên là bộ bài tây 52 lá, hay còn gọi là tú lơ khơ. Tiến lên, ngoài cách chơi truyền thống là ngồi thành tụ. Mỗi tụ là một người, từ 2 đến 4 người, sử dụng những lá bài truyền thống để chơi. Thì ngoài ra hiện nay còn có cổng game trực tuyến uy tín mà người chơi có thể thõa sức tận hưởng cuộc vui của mình khi tham gia.
Luật chung của đánh bài tiến lên.
Các lá bài trong đánh bài tiến lên
Trò chơi đánh bài tiến lên sử dụng bộ bài Tây tiêu chuẩn (gồm 52 lá bài). Quân bài lớn hay nhỏ, độ mạnh của quân bài phụ thuộc vào con số trên lá bài đó . Nếu như hai quân bài có cùng một con số như nhau, thì để biết được lá bài nào lớn và lá bài nào nhỏ hơn ta sẽ so sánh chất của quân bài đó.
Dưới đây là sắp xếp thứ tự từ lớn về bé nhất của các quân bài trong đánh bài tiến lên.
2 (heo) > A (xì, át) > K (già) > Q (đầm) > J (bồi) > 10 > 9 > 8 > 7 > 6 > 5 > 4 > 3.
♥ (cơ) > ♦ (rô) > ♣ (chuồn, tép) > ♠ (bích).
Trong đánh bài tiến lên lá mạnh nhất và có giá trị lớn nhất, cao nhất chính là lá heo cơ (♥2). Lá bài mang giá trị thấp nhất và yếu nhất trong bộ bài của trò chơi đánh bài tiến lên chính là lá ba bích (♠3).
Cách chia bài tiến lên
Chơi bài tiến lên người chơi bài tiến lên sẽ có 13 lá bài. Bộ bài 52 lá sẽ chia đều cho 4 người hay còn gọi là 4 tụ. Mỗi tụ là 13 lá bài. Nếu ván bài không đủ 4 người thì những lá bài còn lại, còn dư sẽ được đặt úp hết giữa giữa bàn.
Mỗi lần chia bài đều phải xào bài thật kĩ, thông thường ở ván bài đầu tiên người nào có kĩ năng chẻ bài, xào bài đều tay nhất thì sẽ là người chia ván bài đầu tiên. Ở những ván bài tiếp theo người chia bài sẽ được những người tham gia thỏa thuận. Thường thì người thắng ở ván trước, hoặc về nhì thì sẽ chia bài cho ván kế tiếp.
Trong đánh bài tiến lên, ván đầu tiên hay còn gọi là ván khởi đầu, ở ván bài này người sở hữu lá ba bích sẽ là người ra quân bài đó trước tiên. Quân 3 bích này người chơi đánh bài tiến lên có thể ra riêng lẻ một mình nó, hoặc có thể kết hợp thành đôi hoặc sảnh, miễn là phải có quân 3 bích trong đó. Ở những ván sau, người ra quân bài đầu tiên chính là người về nhất ở ván trước.
Cách chơi bài tiến lên người chơi cần phải đánh bài theo lượt. Lượt đánh được tính theo chiều kim đồng hồ của của người ra quân bài đầu tiên. Tức là, dễ hiểu mà nói thì người ra quân bài tiếp theo sẽ là người ngồi bên tay trái, của người ra quân bài đầu tiên.
Luật Chơi Đánh Bài Tiến Lên Miền Nam
Tới trắng trong đánh bài tiến lên miền Nam.
Trong đánh bài tiến lên miền nam, thuật ngữ tới trắng hay ăn trắng là một kiểu đánh đặc biệt. Khi người chơi đánh bài tiến lên miền nam sỡ hữu trong tay những lá bài sau, thì khi đó người chơi sẽ thắng ngay mà không cần đánh. Đó là những lá bài sau:
3 đôi thông
Tứ quý 3
Tứ quý heo
6 đôi bất kì ( VD: đôi 4 + đôi 5 + đôi 6 + đôi 7 + đôi 8 + đôi 9)
5 đôi thông ( là đôi 4 + đôi 5 + đôi 6 + đôi 7 + đôi 8)
12 trên 13 lá bài có cùng màu đen hoặc cùng màu đỏ.
Sảnh rồng là khi người chơi sở hữu từ lá 3 đến lá Ắt hoặc Xì
Cháy bài trong đánh bài tiến lên miền Nam.
Trong trò chơi đánh bài tiến lên người mà khi đã hết ván vẫn chưa ra được quân bài nào thì sẽ bị thua trắng ( trừ khi đó là ván có người thắng trắng-tới trắng). Trường hợp này hay còn gọi là thua “ cóng”.
Chặt trong đánh bài tiến lên miền Nam.
Đánh bài tiến lên miền Nam “Chặt” là để chỉ sự kết hợp của những lá bài để đánh lá Heo.
3 đôi thông – chặt được – một heo và 3 đôi thông nhỏ hơn
Tứ quý – chặt được – một heo hoặc đôi heo và tứ quý nhỏ hơn.
4 đôi thông- chặt được một heo hoặc một đôi heo và 4 đôi thông nhỏ hơn
Đặc biệt sám cô heo ( là 3 lá heo ) thì không có gì chặt được
Thúi trong đánh bài tiến lên miền Nam.
Trong đánh bài tiến lên miền Nam “ thúi” hay “thối” là để nói người về cuối cùng hay còn gọi là về bét. Người này vẫn còn giữ trên bộ bài của mình những lá sau: Heo bất kì hoặc đôi Heo, 3 đôi thông, 4 đôi thông, tứ quý. Khi đó goi là “thúi bài” hoặc “bài bị thối”
LUẬT CHƠI ĐÁNH BÀI TIẾN LÊN MIỀN TRUNG
Luật chung trong đánh bài tiến lên miền Trung.
Người chơi sỡ hữu 3 đôi thông có quyền “cướp cái” – đặc biệt khác với miền nam là không có quyền để chặt heo. Tức là theo luật bình thường người về nhất sẽ đi trước ở ván tiếp theo. Khi mà người chơi không về nhất nhưng người chơi có 3 đôi thông. Thì khi đó người chơi đánh 3 đôi thông, sẽ được quyền đi trước. Trừ trường hợp có người bắt lại bằng 3 đôi thông khác lớn hơn.
“Thúi ba bích” là khi mà người chơi chỉ còn duy nhất 1 lá ba bích trên tay. Khi đó người chơi sẽ bị phạt. Đây là do “âm mưu 3 bích – âm mưu ba bù” bị phá sản.
Tứ quý- chỉ chặt được một heo
4 đôi thông- chặt được một heo hoặc đôi heo.
Luật chơi đánh bài miền Trung – Kiểu Huế
Đánh bài tiến lên tại các tỉnh Bình Trị Thiên, lá bài được ra đầu tiên sẽ là lá 3 chuồng ♠3 và có thể kết hợp lá ba chuồng này với sảnh hoặc đôi. Nếu ván bài có Tứ quý 3 hoặc 4 đôi thông thì vẫn phải đánh 3 chuồng đầu tiên.
Luật “ qua tay” tức là người chơi sẽ mất lược đánh, nếu như trong quá trình đi bài, người chơi không đi, mà lại để người cạnh mình đi. Thì sẽ bị mất lượt đi đó.
Khi người chơi chặt heo cuối cùng của người chơi khác (tức là đi heo để về bài) thì người chặt được tính điểm như bình thường. Và người bị chặt heo đó cũng không bị mất điểm.
“Âm mưu ba bù” hay còn gọi là “ Về ba mù” là khi mà một người chơi về nhất bằng con 3 bích ( hay gọi là “ ba mù”) >Khi đó ba người còn gọi sẽ tính là về chót.
Heo không được về sau.
Luật chơi đánh bài tiến lên miền Trung – Kiểu Đà Nẵng
Cúng heo thì phải trả dưới 10, còn nếu cúng xì thì phải trả dưới 5.
Không cóng bài (đối với 2 nhà chưa ra bài): Nếu 1 người về nhất nhưng vẫn còn 2 nhà chưa ra được lá bài nào thì vẫn đánh tiếp.
LUẬT CHƠI ĐÁNH BÀI TIẾN LÊN MIỀN BẮC
Theo luật chơi tiến lên miền bắc người chơi sẽ phải đánh những lá bài đồng chất, đồng màu với nhau ( VD: lá 4 chuồng đen – sẽ bị lá 4 cơ đen lớn hơn đè hoặc lá 5 bích đỏ sẽ bị lá 9 chuồng đỏ đè )
Cụ thể khi người ngươi ra một lá bài bất kì mang quân rô đen, thì sẽ dùng quân rô đen của số lớn hơn để đánh đè, hoặc là dùng lá bài quân đen nhưng giá trị khác có thể là bích đen để đánh đè.
Luật chặt heo của đánh bài tiến lên miền Bắc
- Tứ quý chặt được một đôi 2 và tứ quý nhỏ hơn.
- Trong lối đánh tiến lên của miền Bắc thì không chơi đôi thông giống miền Nam và miền Trung
- Ở một số nơi, sảnh đồng chất (thùng phá sảnh) có 5 cây trở lên được dùng để chặn 2 (VD:♦5♦6♦7♦8♦9 chặn được một 2, ♣6♣7♣8♣9♣10♣J chặn được đôi 2,…).